06.12 Marzec czy wrzesień 2012? Od kiedy stosować przepisy prawa pracy w sprawie wykorzystania zaległych urlopów?
Ciężko jest się zgodzić ze stanowiskiem PIP w sprawie wykorzystania zaległych urlopów do końca marca. Brak przepisów przejściowych nie może pozbawiać pracownika dodatkowego czasu na wykorzystanie urlopu w okresie między kwietniem a wrześniem. Zgodnie ze stanowiskiem PIP, skoro określone zasady ustalania i przyznawania urlopu istniały w dniu 1 stycznia 2011, to z tym dniem pracownik nabył określony wymiar urlopu za dany rok i do tak ustalonego urlopu zastosowanie znajdą wyłącznie przepisy obowiązujące w chwili, w której pracownik uzyskał ten urlop. Na 1 stycznia 2011 r. przepisy faktycznie stanowiły, że o prawie wykorzystania zaległego urlopu do końca marca.
Po pierwsze nowe regulacje nie wprowadzają przepisów przejściowych, czyli takich, które mówiłyby, od kiedy stosować nowe regulacje oraz czy stosować je do pracowników, którzy nabyli już urlop za 2011 rok. Uważam jednak, że czym innym jest nabycie prawa do urlopu (z dniem np. 1 stycznia 2011 r. lub w innym dniu roku 2011 w związku z nawiązaniem w tym roku stosunku pracy), a czym innym prawo do wykorzystania zaległego urlopu, przysługującego za rok poprzedni. Są to dwie odrębne instytucje prawne, zatem w zakresie nowelizowania ich powinny być traktowane odrębnie. Skoro w 2012 r. obowiązuje zasada wykorzystania zaległego urlopu, to nie sposób urlop taki traktować na równi z urlopem przysługującym za rok bieżący. Prawo do wykorzystania urlopu zaległego aktywuje się z dniem 1 stycznia 2012 r. a nie z dniem 1 stycznia 2011 r., w którym pracownik nabywa prawo do urlopu za dany rok.
Po drugie, stosunki prawne ciągłe (do jakich niewątpliwie zalicza się stosunek pracy) wymagają od ustawodawcy legislacji na bieżąco, a nie regulacji na przyszłość. Interpretacja PIP mogłaby doprowadzić do pewnego absurdu. Skoro bowiem traktować ją dosłownie, to umowy o pracę zawarte dotychczas z pracownikami nie mogą być objęte nowelizacją, bo ustawodawca nie wskazał przepisów przejściowych, w których wskazywałby na objęcie nimi dotychczas istniejących stosunków pracy. Według takiego stanowiska dopiero umowy o pracę zawarte od 1 stycznia 2012 r. mogłyby zostać objęte nowymi przepisami. Jest to oczywiście stanowisko naruszające podstawowe zasady, ale bazujące na tej samej zasadzie interpretacyjnej, co stanowisko wskazane przez PIP.
Co więcej, skoro dłuższy czas na wykorzystanie zaległego urlopu jest korzystny dla pracownika, to niejednoznaczne przepisy przejściowe powinny być interpretowane na jego rzecz – zgodnie z zasadami ogólnymi kodeksu pracy. Taki właśnie sens należy przypisać ustawie deregulacyjnej bis, która ma za zadanie objąć swoim obowiązywaniem wszystkie skutki prawne na bieżąco, a nie dopiero od 1 stycznia 2013 r.
Piotr Szulczewski,
Analityk Bankier.pl
Tekst jest komentarzem do artykułu pt. ,,Zaległy urlop wykorzystasz później niż dotychczas''
oraz artykułu Łukasza Piechowiaka, Analityka Bankier.pl pt.
,,W 2012 roku zaległy urlop musisz wykorzystać do końca marca''