09.01 Kodeks pracy 2012: zmiany w prawie pracy
Z początkiem stycznia weszło w życie wiele nowych regulacji prawnych. Nowelizacje te wprowadzają istotne zmiany również w Kodeksie pracy. Zwiększenie wymiaru dodatkowego urlopu macierzyńskiego oraz wydłużenie czasu pracy osób niepełnosprawnych to tylko niektóre z nich.
Zmiana, która wywołała najwięcej kontrowersji, dotyczy wydłużenia terminu, w jakim pracownik może wykorzystać zaległy urlop wypoczynkowy. Do niedawna Państwowa Inspekcja Pracy utrzymywała, że 1 stycznia 2011 roku istniały przepisy stanowiące o prawie wykorzystania zaległego urlopu wypoczynkowego do końca kwietnia i właśnie z tym dniem pracownik nabył prawo do określonego wymiaru urlopu za dany rok.
Przypomnijmy, że zgodnie z przepisami obowiązującymi w 2011 roku pracodawca był zobowiązany do udzielenia zaległego urlopu wypoczynkowego najpóźniej do końca pierwszego kwartału następnego roku, czyli do końca marca. Na mocy opublikowanej 28 października 2011 roku ustawy o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców wraz z początkiem roku wydłużył się termin wykorzystania urlopu wypoczynkowego przez pracownika do 30 września następnego roku kalendarzowego
Nowy wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego i ojcowskiego 2012
Od stycznia 2012 roku został wydłużony dodatkowy urlop macierzyński i ojcowski. Wymiar dodatkowego urlopu macierzyńskiego w 2012 roku wynosi do 4 tygodni w przypadku pojedynczego porodu lub do 6 tygodni w przypadku porodu mnogiego. W 2011 roku wymiar ten wynosił odpowiednio do 2 oraz do 3 tygodni.
Zmianie uległ również wymiar urlopu ojcowskiego, który został wydłużony do 2 tygodni. Modyfikacja art. 182(2) ust. 1 nastąpiła w związku z nowelizacją Kodeksu pracy już w styczniu 2011 roku, lecz wyższy, 2-tygodniowy wymiaru urlopu ojcowskiego obowiązuje dopiero od stycznia tego roku.
Jeżeli pracownik przyjął na wychowanie dziecko do 7. roku życia, bądź dziecko do 10. roku życia, wobec którego odroczono obowiązek szkolny, wymiar dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w 2012 roku wynosi 4 tygodnie, w przypadku dziecka starszego 2 tygodnie, natomiast w przypadku przejęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka okres ten wzrasta do 6 tygodni.
Urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego nie dla rodzin zastępczych zawodowych
Od stycznia 2012 roku zmianie uległ również art. 183 k.p. Reguluje on kwestie wymiaru urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego pracownika, który przyjął dziecko na wychowanie w formie rodziny zastępczej. W myśl nowych przepisów urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego nie przysługuje zawodowym rodzinom zastępczym, podobnie jak w przypadku rodzin zastępczych niespokrewnionych z dzieckiem.
Zmiana podstawy wymiaru składek ZUS na urlopie wychowawczym w 2012 roku
Od 1 stycznia 2012 roku zmianie uległa podstawa wymiaru składek ZUS dla osób przebywających na urlopie wychowawczym. Wszystko to za sprawą ustawy z 6 grudnia 2008 roku o zmianie ustawy Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw. W świetle wcześniej obowiązujących przepisów osoby przebywające na urlopie wychowawczym, jeżeli nie miały ustalonego prawa do renty lub emerytury, podlegały jedynie obowiązkowi odprowadzania składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe. Podstawę wymiaru składek ZUS stanowiła kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę uzyskana w danym roku kalendarzowym. Od 2012 roku podstawę wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe pracowników przebywających na urlopie wychowawczym stanowi nie jak dotychczas kwota minimalnego wynagrodzenia za pracę w roku kalendarzowym, lecz kwota 60% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia uzyskanego w poprzednim kwartale. Nowe przepisy mogą być bardziej korzystne dla osób zarabiających więcej niż minimalne wynagrodzenie, lecz z pewnością nie wpłyną na poprawę sytuacji osób zarabiających najniższe kwoty.
Budowa obiektu budowlanego przez pracodawcę bez opinii rzeczoznawców
Ustawa o redukcji niektórych obowiązków obywateli i przedsiębiorców zmieniła też artykuł 213 k.p., zgodnie z którym na pracodawcy ciąży obowiązek dopilnowania, by budowa lub przebudowa obiektu budowlanego, w którym znajdują się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających przepisy BHP – wcześniej pozytywnie zaopiniowane przez rzeczoznawców. Zmiana ta pozytywnie wpłynie na oszczędność czasu i ograniczenie kosztów pracodawcy, ponieważ od stycznia tego roku jest on jedynie zobowiązany do zapewnienia, by budowa bądź przebudowa obiektu odbywała się na podstawie projektów bezwzględnie uwzględniających przepisy BHP, lecz już bez konieczności ubiegania się o pozytywną opinię rzeczoznawców.
– Zmiana art. 213 k.p. pociągnęła za sobą również obowiązek zmiany regulacji zawartej w art. 283 k.p. W związku z powyższym od 1 stycznia 2012 r. pracodawca podlega karze grzywny od 1.000 do 30.000 zł, jeśli wbrew obowiązkowi nie zapewni, aby budowa lub przebudowa obiektu budowlanego albo jego części, w których znajdują się pomieszczenia pracy, była wykonywana na podstawie projektów uwzględniających wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy – mówi Małgorzata Leśniak, radca prawny, specjalista prawa pracy, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna.
Nowy czas pracy dla osób niepełnosprawnych w 2012 roku
Nowe przepisy dotknęły również osoby niepełnosprawne pozostające w zatrudnieniu. W myśl art. 1 pkt 4 ustawy z 29 października 2010 roku o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnieniu osób niepełnosprawnych oraz niektórych innych ustaw – od 2012 roku czas pracy osoby niepełnosprawnej o znacznym lub umiarkowanym stopniu niepełnosprawności nie może przekraczać 7 godzin na dobę i 35 godzin tygodniowo – jeżeli lekarz prowadzący zaświadczy o konieczności stosowania skróconej normy czasu pracy. Jeżeli takiego zaświadczenia zabraknie, niepełnosprawni pracownicy będą mogli pracować nawet do 8 godzin na dobę.
Iwona Karkus
Bankier.pl
Opieka merytoryczna: Małgorzata Leśniak,
radca prawny, specjalista prawa pracy,
Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna