19.03 OPP mogą sprzedawać bez VAT-u przedmioty otrzymane w drodze darowizn
Organizacje pożytku publicznego, które sprzedają przedmioty otrzymane w drodze darowizn pochodzących ze zbiórek publicznych lub zakupione za środki uzyskane z takich zbiórek ponownie korzystają ze zwolnienia z podatku VAT na podstawie przepisów rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT. Zmiany wprowadzone rozporządzaniem Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2012, poz. 140) stanowią konsekwencję ubiegłorocznej nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Na wstępie należy wyjaśnić, że do dnia 8 lutego 2012 r. na podstawie § 13 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 4 kwietnia 2011 r. w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2011, Nr 73, poz. 392; dalej jako: „rozporządzenie wykonawcze z dnia 4 kwietnia 2011 r.”), zwolnieniu od podatku podlegała dostawa towarów, z wyłączeniem towarów wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2009 r. Nr 3, poz. 11, z późn. zm.), dokonywana przez organizacje pożytku publicznego, o których mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536), zwane dalej „organizacjami pożytku publicznego”, jeżeli towary te zostały nabyte przez te organizacje:
- jako darowizny rzeczowe pochodzące ze zbiórek publicznych, o których mowa w ustawie z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz. U. Nr 22, poz. 162, z późn. zm.),
- za środki pieniężne pozyskane ze zbiórek, o których mowa w przepisach wymienionych w lit. a
- w przypadku gdy dostawa tych towarów nie była przedmiotem działalności, niezaliczonej do działalności pożytku publicznego, wyodrębnionej na podstawie art. 21 pkt 1 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.
Podkreślenia wymaga fakt, iż jednym z warunków zastosowania powyższego zwolnienia było to, aby sprzedaż przedmiotowych przedmiotów odbywała się w ramach działalności pożytku publicznego.
Obowiązująca od 3 listopada 2011 r. nowelizacja ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.) przysporzyła wielu problemów organizacjom pożytku publicznego, które do tej daty mogły korzystać ze zwolnienia z podatku VAT przy sprzedaży przedmiotów nabytych jako darowizny pochodzące ze zbiórek publicznych lub nabytych za środki pochodzące z tych zbiórek.
W wyniku nowelizacji art. 8 ust. 1 pkt 2 ww. ustawy, z definicji działalności odpłatnej pożytku publicznego usunięto bowiem możliwość zaliczania do niej sprzedaży przedmiotów darowizny. Oznacza to, że od 3 listopada 2011 r. sprzedaż przez organizację pożytku publicznego podarowanych jej przedmiotów nie mogła być już uznawana za działalność pożytku publicznego, stanowiła ona bowiem działalność gospodarczą.
Ulga VAT na darowizny na rzecz organizacji pożytku publicznego
Przypomnijmy, że na gruncie obowiązujących wówczas przepisów warunkiem zastosowania omawianego zwolnienia z podatku VAT było właśnie to, aby dostawa takich towarów odbywała się w ramach działalności pożytku publicznego. Zatem w konsekwencji od 3 listopada 2011 r. organizacje pożytku publicznego, które sprzedawały przedmioty nabyte w drodze darowizn pochodzących ze zbiórek publicznych przestały spełniać podstawowy warunek umożliwiający skorzystanie ze zwolnienia od podatku VAT na podstawie § 13 ust. 1 pkt 3 rozporządzenia wykonawczego z dnia 4 kwietnia 2011 r.
W celu przywrócenia możliwości korzystania z powyższego zwolnienia, niezwykle korzystnego dla organizacji pożytku publicznego zdecydowano się na nowelizację przepisów rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT.
Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Finansów z dnia 3 lutego 2012 r. zmieniającego rozporządzenie w sprawie wykonania niektórych przepisów ustawy o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2012, poz. 140) przepis § 13 ust. 1 pkt 3 uzyskał nowe brzmienie. Od 8 lutego 2012 r. na podstawie tego przepisu zwalnia się od podatku VAT dostawę towarów, z wyłączeniem towarów wymienionych w załączniku nr 1 do ustawy z dnia 6 grudnia 2008 r. o podatku akcyzowym (Dz. U. z 2011 r. Nr 108, poz. 626, z późn. zm.), dokonywaną przez organizację pożytku publicznego, o której mowa w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.), zwaną dalej „organizacją pożytku publicznego”, jeżeli towary te zostały nabyte przez tę organizację pożytku publicznego:
- w drodze darowizny otrzymanej w związku z prowadzoną zbiórką publiczną, o której mowa w ustawie z dnia 15 marca 1933 r. o zbiórkach publicznych (Dz. U. Nr 22, poz. 162, z późn. zm.),
- za środki pieniężne pozyskane ze zbiórek, o których mowa w przepisach wymienionych w lit. a.
Zrezygnowano zatem z wymogu, że aby skorzystać z omawianego zwolnienia dostawa powyższych towarów przez organizacje pożytku publicznego musi odbywać się w ramach działalności pożytku publicznego.
W zamian wprowadzono jednak dodatkowe warunki stosowania omawianego zwolnienia. Po pierwsze organizacja pożytku publicznego, która dokonuje przedmiotowej dostawy nie może naruszać warunków lub zasad działania określonych w ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie. Po drugie środki pieniężne uzyskane z takich dostaw towarów mają zostać przeznaczone w całości na cele określone w pozwoleniu na przeprowadzenie przez tę organizację pożytku publicznego zbiórki publicznej, uzyskanym zgodnie z przepisami o zbiórkach publicznych. Po trzecie zwolnienie nie może powodować naruszenia warunków konkurencji.
Wobec powyższego należy zauważyć, że w praktyce w okresie pomiędzy nowelizacją ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie a wejściem w życie nowelizacji rozporządzenia wykonawczego do ustawy o VAT (tj. w okresie od 3 listopada 2011 r. do 8 lutego 2012 r.), organizacje pożytku publicznego, które sprzedawały przedmioty darowizny pochodzące ze zbiórek publicznych nie mogły skorzystać ze zwolnienia VAT. Warto jednak podkreślić, że wprowadzając przepisy nowelizujące rozporządzenie wykonawcze do ustawy o VAT przewidziano możliwość wstecznego korzystania z omawianego zwolnienia. Zwolnienie to w brzmieniu obowiązującym od 8 lutego 2012 r. może być bowiem stosowane także do dostaw dokonanych już po nowelizacji ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (tj. po dniu 3 listopada 2011 r.). Oznacza to, że organizacje, które odprowadziły już VAT będą mogły wystąpić o zwrot nadpłaty. Z uwagi na powyższe wprowadzone zmiany należy oceniać pozytywnie.
Marcin Parulski
Konsultant w Departamencie Doradztwa Podatkowego Małopolskiego Instytutu Studiów Podatkowych w Krakowie
Artykuł ma charakter jedynie informacyjny i stanowi publikację zainspirowaną treścią artykułów prasowych, interpretacji organów podatkowych i orzeczeń sądów administracyjnych. Nie stanowi porady ani opinii podatkowej czy prawnej w rozumieniu art. 2 ust. 1 i art. 31 ustawy o doradztwie podatkowym (Dz. U. z 1996 r. Nr 102, poz. 475, ze zm.) i jest odzwierciedleniem poglądów wyrażanych przez autorów publikacji. Małopolski Instytut Studiów Podatkowych Sp. z o.o. nie bierze odpowiedzialności za ewentualne skutki podejmowanych decyzji na ich podstawie.