Używanie samochodów osobowych – negatywne skutki limitu 20.000 euro

20.10 Podatniku! Pożegnaj negatywne skutki limitu 20.000 euro – używanie samochodów osobowych

Amortyzacja w przedsiębiorstwie stanowi jeden z instrumentów polityki podatkowej. W określonych przypadkach zasadnym jest stosowanie podwyższonych stawek amortyzacyjnych, w innych zaś stawek obniżonych. Sprawdź, w jaki sposób zoptymalizować podatek dochodowy w przypadku używania samochodów osobowych o wartości początkowej przekraczającej 20.000 euro.

Wydatki związane z eksploatacją samochodów osobowych a KUP

Zarówno ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych nakładają na podatnika szereg ograniczeń w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów wydatków związanych z eksploatacją samochodów osobowych.

Ograniczenia te wynikają z art. 16 ust. 1 updop oraz art. 22 ust. 1 updof, które stanowią tzw. negatywny katalog kosztów uzyskania przychodów.

Ograniczenia narzucone przez ustawodawcę

Ustawodawca przewidział w nim m.in. brak możliwości zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów:

1. składek na ubezpieczenie samochodu osobowego w wysokości przekraczającej ich część ustaloną w takiej proporcji, w jakiej pozostaje równowartość 20.000 euro, przeliczona na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia zawarcia umowy ubezpieczenia w wartości samochodu przyjętej dla celów ubezpieczenia (w przypadku podatników podatku dochodowego od osób fizycznych przeliczenia należy dokonać po kursie sprzedaży walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski),
2. wydatków z tytułu kosztów używania, dla potrzeb działalności gospodarczej, samochodów osobowych niestanowiących składników majątku podatnika – w części przekraczającej kwotę wynikającą z pomnożenia liczby kilometrów faktycznego przebiegu pojazdu dla celów podatnika oraz stawki za jeden kilometr przebiegu, określonej w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra; podatnik jest obowiązany prowadzić ewidencję przebiegu pojazdu,
3. wydatków ponoszonych na rzecz pracowników z tytułu używania przez nich samochodów na potrzeby podatnika:
   • w celu odbycia podróży służbowej (jazdy zamiejscowe) – w wysokości przekraczającej kwotę ustaloną przy zastosowaniu stawek za jeden kilometr przebiegu pojazdu,
   • w jazdach lokalnych – w wysokości przekraczającej wysokość miesięcznego ryczałtu pieniężnego albo w wysokości przekraczającej stawki za jeden kilometr przebiegu pojazdu,
   • określonych w odrębnych przepisach wydanych przez właściwego ministra.

Niestety, to nie koniec. Istnieje bowiem jeszcze jedno ograniczenie. Dotyczy ono odpisów amortyzacyjnych. W świetle art. 16 ust. 1 pkt 4 updop i art. 23 ust. 1 pkt 4 updof podatnik może zaliczyć do koszów uzyskania przychodów amortyzację kalkulowaną od wartości początkowej nie wyższej niż równowartość 20.000 euro przeliczonej na złote według kursu średniego euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z dnia przekazania samochodu do używania.

Konstrukcja tego przepisu „na pierwszy rzut oka” skutecznie uniemożliwia podatnikowi ujęcie w rachunku podatkowym wydatku poniesionego na nabycie samochodu osobowego o wartości początkowej przekraczającej równowartość 20.000 euro.

Nasuwa się w tym miejscu pytanie: czy amortyzowanie samochodu osobowego stawką podstawową wynoszącą 20% w skali roku jest zasadne. Odpowiedź brzmi: nie.

Czy stosować obniżoną stawkę amortyzacyjną?

Skoro w świetle zaprezentowanego przepisu podatnik nie może zaliczyć pełnej wartości odpisu amortyzacyjnego do kosztów uzyskania przychodów, zasadnym wydaję się obniżenie stawki amortyzacyjnej niemal do zera. Po co? Aby podatnik mógł rozpoznać koszty uzyskania przychodu w momencie sprzedaży środka trwałego.

W świetle art. 15 ust. 1i updop (art. 22 ust. 1d updof), w przypadku odpłatnego zbycia samochodu osobowego kosztem uzyskania przychodów jest jego wartość początkowa pomniejszona o sumę odpisów amortyzacyjnych. Nie ma przy tym znaczenia, czy w przeszłości odpisy amortyzacyjne były zaliczone przez podatnika do kosztów uzyskania przychodów, czy też nie.

W ustawach o podatku dochodowym brak jest ograniczeń w zakresie zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów nieumorzonej wartości samochodu osobowego w przypadku jego sprzedaży.

Jak stosować obniżoną stawkę amortyzacyjną

Kluczem do sukcesu okazuje się zatem obniżenie stawki amortyzacyjnej. Zasady obniżania stawek amortyzacyjnych ustawodawca przewidział w art. 16i ust. 5 updop (art. 22i ust. 5 updof). W świetle tych przepisów podatnicy mogą obniżać podane w Wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

Obniżone stawki amortyzacyjne prowadzą do zmniejszenia odpisów amortyzacyjnych niestanowiących kosztów uzyskania przychodów i zwiększenia kosztów uzyskania przychodów w postaci nieumorzonej wartości samochodu osobowego rozpoznawanych w momencie jego sprzedaży.

Symulację tego rodzaju rozwiązania przedstawiam na przykładzie.

Przykład

Przedsiębiorstwo handlowo-usługowe zakupiło wysokiej klasy samochód osobowy. Wartość początkowa ustalona zgodnie z przepisami wyniosła 215.000 zł. Przedsiębiorstwo planuje sprzedać auto za 5 lat. Przed podjęciem decyzji w zakresie optymalnej stawki amortyzacyjnej przedsiębiorstwo rozważyło dwa warianty:

• Wariant A – amortyzacja stawką podstawową 20%
• Wariant B – amortyzacja stawką obniżoną 0,1%.

Kurs średni NBP w dniu oddania samochodu do używania wyniósł 4,4113 EUR/PLN. Uwzględniając kwotę 20.000 euro oraz kurs waluty obcej przedsiębiorstwo wyznaczyło limit amortyzacji wynoszący 88.226 zł.
 

W przypadku zastosowania stawki amortyzacyjnej na poziomie 0,1%, uwzględniając równocześnie koszty identyfikowane w momencie sprzedaży, przedsiębiorstwo zaliczy do kosztów uzyskania przychodów 214.366,13 zł. Kwota ta pozwala na wygenerowanie oszczędności podatkowej w kwocie 40.729,56 zł. Przy zastosowaniu stawki podstawowej 20% w skali roku oszczędność podatkowa wyniosłaby o 23.966,62 zł mniej niż w wariancie z obniżoną stawką. Uwzględniając wyżej zaprezentowane wyliczenia, przedsiębiorstwo wybrało wariant B.

Podstawa prawna:

• art. 15 ust. 1i, art. 16 ust. 1 pkt 4, art. 16i ust. 5 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. nr 74, poz. 397) – updop,
• art. 22 ust. 1d, art. 22i ust. 5, art. 23 ust. 1 pkt 4 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. nr 51, poz. 307) – updof.

Paweł Sałdyka