Ministerstwo Pracy i Polityki społecznej wydało wczoraj projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz ustawy – Kodeks karny. Projekt jest odpowiedzią na wyrok TK z listopada 2010 roku uznający za niekonstytucyjne mechanizm podwójnego karania za ten sam czyn – nieopłacania składek za dany okres. W myśl projektu przedsiębiorcy nie będą mogli być karani jednocześnie przez ZUS i przez Sąd.
Trybunał Konstytucyjny w wyroku z dnia 18 listopada 2010 roku sygn. akt P 29/09 Dz.U. nr 225, poz. 1474) orzekł o niekonstytucyjności przepisów w myśl których za ten sam czyn, polegający na nieopłaceniu bądź opłaceniu w nienależytej wysokości składek na ubezpieczenie społeczne, ubezpieczenie zdrowotne oraz innych składek pobieranych przez Zakład Ubezpieczeń Społecznych, na osobę fizyczną będącą płatnikiem składek można nałożyć jednocześnie karę za wykroczenie, czy przestępstwo jak i sankcję administracyjną w postaci opłaty dodatkowej.
Należy przypomnieć, że opłatą dodatkową jest kara indywidualnie wymierzana i może wynieść od 1% do 100% nieopłaconych składek. Jej wysokość jest uzależniona do nieprawidłowości związanych z obowiązkiem opłacania składek i okoliczności jakie do takiego zadłużenia doprowadziły.
W myśl złożonych w projekcie propozycji opłaty dodatkowej do wysokości 100% nieopłaconych składek nie zapłaci przedsiębiorca:
- który został skazany prawomocnym wyrokiem sądu. Prokuratura będzie miała jednak obowiązek zawiadomienia ZUS o wszczęciu lub umorzeniu postępowania w sprawie o przestępstwo lub o dalsze przekazanie sprawy do sądu,
- u którego nastąpiło wszczęcie postępowania w sprawie o przestępstwo lub wykroczenie z tytułu nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości. Zakład zawiesi więc swoje postępowanie, które wszczął, żeby ukarać przedsiębiorcę dodatkową opłatą. Jeśli już wydał decyzję, to uchyli ją i w terminie 30 dni od uprawomocnienia się wyroku odda przedsiębiorcy pobraną od niego opłatę.
Obecnie przedsiębiorca, który dopuścił się zwłoki w opłacaniu składek, bądź uiścił je w zaniżonej wielkości może zostać ukarany podwójnie:
- na podstawie art. 24 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych – opłata do wysokości 100% zaległości składek,
- na podstawie art. 218 par. 1 ustawy z 6 czerwca 1997 r. – Kodeks karny – kara grzywny, ograniczenia lub pozbawienia wolności do dwóch lat w przypadku złośliwego lub uporczywego narusza prawa pracownika wynikające ze stosunku pracy lub ubezpieczenia społecznego.
Ustawa ma wejść w życie z dniem 31 maja 2012 roku.
Iwona Karkus