W sytuacji gdy zmarł zleceniobiorca, płatnik składek jest zobowiązany, podobnie jak w przypadku śmierci pracownika, złożyć formularz ZUS ZWUA i wyrejestrować go z ubezpieczeń, do których z umowy zlecenia był zgłoszony.
Podstawę wymiaru składek na ubezpieczenia społeczne w przypadku umowy zlecenia stanowi przychód w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, jaki otrzymuje zleceniobiorca w związku z wykonywana umową zlecenia. Tak jest, gdy odpłatność w umowie został ustalona kwotowo w kwotowej stawce godzinowej, akordowej albo prowizyjnie. Przychodem danego miesiąca są otrzymane lub postawione do dyspozycji zleceniobiorcy w tym miesiącu pieniądze i wartości pieniężne oraz wartość otrzymanych świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń.
Za miesiąc, w którym nastąpił zgon zleceniobiorcy, płatnik składek (zleceniodawca) składa raport:
- ZUS RCA (gdy ubezpieczony podlegał ubezpieczeniom społecznym i zdrowotnemu) lub
- ZUS RZA (gdy podlegał wyłącznie ubezpieczeniu zdrowotnemu)
i w podstawie wymiaru składek wykazuje wypłacony w miesiącu, za który składany jest raport lub postawiony do dyspozycji zleceniobiorcy, przychód.
Uwaga
Jeżeli w tym miesiącu zleceniobiorca nie uzyskał żadnego przychodu, to w raporcie należy wykazać zerowe podstawy wymiaru i zerowe kwoty składek.
Od wynagrodzenia z tytułu umowy zlecenia należnego zmarłemu zleceniobiorcy również nie należy rozliczać składek na ubezpieczenia społeczne. Jednak wynagrodzenie to nie może zostać wypłacone członkom rodziny, o których mowa w art. 63¹ § 1 Kodeksu pracy.
Wynagrodzenie wynikające z wykonanej umowy zlecenia jako prawo majątkowe wchodzi do spadku (art. 922 Kodeksu cywilnego). Zleceniodawca powinien wypłacić należności z umowy zlecenia spadkobiercom dopiero po przedstawieniu przez nich odpisu prawomocnego postanowienia sądu o stwierdzeniu nabycia spadku lub zarejestrowanego aktu poświadczenia dziedziczenia.
Uwaga
Od dokonywanej spadkobiercom wypłaty zleceniodawca nie pobiera zaliczki na podatek dochodowy, gdyż należności te są opodatkowane podatkiem od spadków i darowizn, który opłaca samodzielnie spadkobierca.
Podstawa prawna:
• art. 18 ust. 1 ustawy z 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 205, poz. 1585 ze zm.),
• § 2 ust. 1 pkt 26 rozporządzenia Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 18 grudnia 1998 r. w sprawie szczegółowych zasad ustalania podstawy wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe (Dz.U. nr 161, poz. 1106 ze zm.).
Michał Jarosik
specjalista w zakresie ubezpieczeń społecznych
Zastanawiasz się, jak prawidłowo przygotować dokumentację ubezpieczeniową?
Skorzystaj z praktycznych wskazówek dot. rozliczeń z ZUS, zawartych w „Ubezpieczeniach społecznych w praktyce” i prowadź dokumentację ZUS w 100% poprawnie!