Sprawdź, czy do przychodów wspólników spółek osobowych, uzyskanych z umów o zarządzanie możesz zastosować opodatkowanie liniowe. Przeczytaj opinie naszego eksperta.
Zagadnienie sporne
NSA przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA następujące zagadnienie prawne: „Czy przychody wspólników, o których mowa w art. 5b ust. 2 updof, uzyskiwane po dniu 1 stycznia 2008 roku z udziału w spółce jawnej uzyskującej przychody na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30c ust. 1 tej ustawy?”.
Stanowisko sądu
Przychody wspólników, o których mowa w art. 5b ust. 2 updof uzyskiwane po dniu 1 stycznia 2008 r. z udziału w spółce jawnej uzyskującej przychody na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze, nie podlegają opodatkowaniu na zasadach określonych w art. 30c ust. 1 tej ustawy.
Uchwała NSA z dnia 26 kwietnia 2010 r. , II FPS 10/09
Pytanie do eksperta: Czy przypadające na wspólników spółek osobowych przychody tych spółek, uzyskane z umów o zarządzanie przedsiębiorstwem lub umów o podobnym charakterze, mogą być opodatkowanie na zasadach określonych w art. 30c ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych?
Zdaniem NSA wyrażonym w uchwale z 26 kwietnia br nie. Zagadnienie, które swoją uchwałą rozstrzygnął NSA jest jednak wyjątkowo trudne i złożone. W art. 10 ust. 1 updof zawarty jest katalog źródeł przychodów. Ustawodawca wymienia w nim również działalność wykonywaną osobiście, pozarolniczą działalność gospodarczą. Pojęcie przychodów z działalności wykonywanej osobiście uszczegółowione zostało w art. 13 updof. Do tych przychodów zaliczono przychody uzyskane na podstawie umów o zarządzanie przedsiębiorstwem, kontraktów menedżerskich lub umów o podobnym charakterze. Jednocześnie ustawodawca zastrzegł, że dotyczy to również przychodów z tego rodzaju umów zawieranych w ramach prowadzonej przez podatnika pozarolniczej działalności gospodarczej, za wyjątkiem przychodów, które uzyskują osoby będące członkami organów stanowiących osób prawnych, o których mowa w pkt. 7 tego przepisu. Zastrzeżenie to oczywiste w przypadku przedsiębiorców, którzy jako osoby fizyczne prowadzą jednoosobową działalność gospodarczą, staje się przyczyną nieporozumień i źródłem niejasności w przypadku przedsiębiorców prowadzących działalność w formie spółek osobowych.
Nie sposób przecenić wagi argumentów podniesionych przez NSA w uzasadnieniu podjętej uchwały i jej znaczenia dla zapewnienia jednolitości orzecznictwa. Uważna lektura uzasadnienia nie usuwa jednak dotychczasowych wątpliwości. Wydaje się, że nawet dodatkowo je eksponuje. W uzasadnieniu uchwały znajdujemy odniesienie się do zwrotu normatywnego „działalność wykonywana osobiście”, a także znaczenia w języku potocznym tego wyrażenia. Nie sposób nie zgodzić się ze stwierdzeniem Trybunału Konstytucyjnego w wyroku z 19.07.2007 r., jaki przywołał NSA, o tym że „menedżer jest wobec właściciela osobiście, czyli bez pośrednictwa osób trzecich, odpowiedzialny za zarządzanie powierzonym przedsiębiorstwem…”. Problem w tym, że w przypadku umowy zawartej ze spółką jawną odpowiedzialność ta (art. 22 § 2 uksh) z mocy prawa obejmuje wszystkich wspólników. Bez wpływu na tą sytuację pozostają rozważania na temat korzystania przy wykonywaniu umów o zarządzanie przedsiębiorstwem (lub o podobnych charakterze) z pomocy współpracowników lub innych podmiotów. Także pozostałe poglądy zaprezentowane w uchwale NSA budzą istotne wątpliwości.
W szczególności niezrozumiały jest wywód NSA na temat braku możliwości zawarcia przez spółkę osobową umowy, o której mowa w art. 13 pkt. 9 updof. W świetle przepisów art. 22 i dalszych uksh stwierdzenie uzasadnienia uchwały NSA „Dlatego, gdy w zwrocie tym wskazuje się na umowy zawierane w ramach działalności gospodarczej prowadzonej przez podatnika, to chodzi wyłącznie o osoby fizyczne, które prowadzą działalność gospodarczą na przykład w formie spółki jawnej oraz ich przychody.” Trudno oprzeć się wrażeniu, że uchwała NSA została podjęta z pominięciem praktyki gospodarczej. Jak bowiem rozliczyć przychody, jakie uzyskało np. czterech wspólników prowadzących przedsiębiorstwo spółki jawnej, gdy ich przychody z udziału w tej spółce są równe (po 25 %), a źródłem uzyskanych przychodów w 80 % są przychody z umowy o zarządzanie, a pozostałe 20 % to przychody ze świadczenia innych usług. Można sobie wyobrazić jeszcze sytuację, że przychody z umowy o zarządzanie uzyskało dwóch wspólników i to niekoniecznie przy równym wkładzie pracy, a także to, że poniesione koszty uzyskania nie odnoszą się wprost proporcjonalnie do uzyskiwanych przychodów (różna i zmienna w czasie rentowność poszczególnych działalności).
Przyjmując, że mamy do czynienia z przychodami z działalności gospodarczej sprawa jest prosta. Próba zastosowania uchwały NSA do takiej sytuacji i rozliczenie wspólników natrafia – w mojej ocenie – na nieprzezwyciężalną przeszkodę. Wszystkie przeszkody jednak znikają, jeżeli przyjmiemy, że efektem uchwały NSA ma być niemożność zawarcia umowy o zarządzanie przedsiębiorstwem (lub umowy o podobnym charakterze) przez spółki osobowe. Biorąc pod uwagę, że taka możliwość nie była dotychczas kwestionowana, również w orzecznictwie, nie wydaje się, żeby to miało być głównym przedmiotem i skutkiem uchwały.
Wiesław Sztaba – doradca podatkowy prowadzący kancelarię w Krakowie
Orzecznictwo podatkowe
Poznaj argumenty, które pozwolą Ci wygrać z fiskusem!
Czy chcesz być na bieżąco z orzecznictwem podatkowym?
- Co miesiąc zmagasz się z trudnymi decyzjami podatkowymi.
- Co miesiąc NSA i WSA wydaje wyroki w podobnych do Twoich sprawach.
- Co miesiąc uznani eksperci opatrują najnowsze orzeczenia swoimi trafnymi komentarzami.
- Co miesiąc magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” ujawni Ci ważne orzeczenia i komentarze, abyś zminimalizował ryzyko, że urząd skarbowy podważy Twoje decyzje za 2008 r.
„Orzecznictwo Podatkowe” odpowie również na Twoje wątpliwości podatkowe. Pokaże Ci, jak się bronić, jeśli urząd skarbowy zakwestionuje Twoje rozwiązania podatkowe lub odliczenia VAT. Na bieżąco prześledzisz orzecznictwo NSA i SN w zakresie podatków i nie pominiesz żadnego wyroku mającego wpływ na Twoje codzienne obowiązki. Nie zwlekaj! Zamów magazyn „Orzecznictwo Podatkowe” http://www.orzecznictwopodatkowe.com.pl/
Źródło: Orzecznictwo podatkowe